نام گروه مردم شناسی اجتماعی برگرفته از رویکرد انسانشناسی (مردمشناسی) بریتانیایی است که در آن، واحد مورد بررسی محققان علوم اجتماعی، نه عنصر «فرهنگ» بلکه عنصر اجتماع/اجتماعی در «ساختار اجتماعی» است. این رویکرد بر نامگذاری گروه مذکور در پژوهشکده مردمشناسی سایه انداخته و آن را به گفتمان انگلیسی مردمشناسی در جهان نزدیک کرده است. این درحالی است که رویکرد مردمشناختی این پژوهشکده بعد فرهنگی دارد و با جنبه های کلیدی میراث فرهنگی درهم تنیده است، بهواقع Cultural Anthropology و Social Anthropology هر دو یک شاخه از دو رشته اصلی مردمشناسی در جهاناند.
همچنین با توجه به تنوع فرهنگی و قومی موجود در نزد اقوام ایرانی و تقویت همگرایی ملی به ویژه با تمرکز بر فرهنگ و میراث فرهنگی مشترک، مطالعات قومی، یکی از نیازهای عمده موجود در کشور است. همگرایی و وحدت پایدار اقوام ایرانی به ویژه متکی بر میراث فرهنگی مشترک است و با توجه به میراث فرهنگی به عنوان یک سرمایه اجتماعی، لازم است سیاستهای هویتی با تاکید بر تنوع فرهنگی و همبستگی ملی در چارچوب مطالعات مردمشناختی فرهنگ اقوام ایرانی به ویژه با یاری از میراث فرهنگی شکل گیرد. گفتمان‌های تولید شده در علم مردمشناسی نقشی عمده در افزایش همبستگی ملی به عنوان یک سرمایه اجتماعی و کاهش واگرایی داشته است.
از سوی دیگر با توجه به عناصر مهمی که پیوندی ژرف با مفهوم میراث فرهنگی داشته و در متون بالادستی از آنها یاد شده است، بررسی حوزه وسیع ایران فرهنگی، جوامع فارسی زبان و همبستگی اقوام ایرانی از موضوعات کلیدی است که پژوهشکده مردمشناسی در این گروه به آنها میپردازد. مطالعات قومی در این گروه در حوزه‌هایی چون خانواده و ساختار خویشاوندی، جوامع حاشیهای، سلامت اجتماعی، اشتغال زایی، آسیب‌های اجتماعی، هویت ملی و قومی، تنوع فرهنگی و همبستگی ملی، تالیف و تدوین دانشنامه میراث مشترک جوامع فارسیزبان (ایران فرهنگی)، دانشنامه مردمشناسی اقوام ایرانی، دانشنامه کودکان، نوجوانان و میراث فرهنگی، اطلس غذاهای ایرانی و مردمشناسی گردشگری انجام گرفته و تدوین و تالیف منشور تنوع فرهنگی و همبستگی ملی و غیره از وظایف این گروه است. مطالعات مردمشناسی در این گروه در چهار حوزه و میدان اصلی انجام می‌شود: 1-کشورهای فارسیزبان (ایران، افغانستان و تاجیکستان) 2- کشورهایی با زمینه نفوذ فرهنگی و تمدنی ایران (هندوستان و غیره) 3- کشورهای همسایه (ترکیه و غیره) 4- اجتماعات (دایاسپوراهای) ایرانی در کشورهای مختلف جهان (آفریقا، اروپا و آسیا).
